Η εξειδίκευση αποτελεί ένα υποστηρικτικό εργαλείο για τον προγραμματισμό και την έκδοση προσκλήσεων, την ένταξη των πράξεων και τη συνολική παρακολούθηση της εφαρμογής κάθε Προγράμματος, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση και εφαρμογή των Προγραμμάτων 2021-2027 για την επίτευξη των στόχων πολιτικής και των ειδικών στόχων που τέθηκαν στο πλαίσιο του σχεδιασμού τους.
Τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελούν στρατηγικά κείμενα, στα οποία όμως δεν αποτυπώνεται η ανάλυση που απαιτείται για τον προγραμματισμό και την έκδοση προσκλήσεων και τη συνολική παρακολούθηση της εφαρμογής τους.
Η προβλεπόμενη από το Ν.4914/2022, άρθρο 35, εξειδίκευση αποτελεί το απαραίτητο βήμα στην υλοποίηση κάθε Προγράμματος για την προετοιμασία των προσκλήσεων.
Η εξειδίκευση των Προγραμμάτων πραγματοποιείται με ευθύνη των αρμοδίων Διαχειριστικών Αρχών, σύμφωνα με το τυποποιημένο Έγγραφο Εξειδίκευσης Προγραμμάτων 2021-2027 το οποίο βασίζεται στις ειδικές κατευθύνσεις (εγκυκλίους, & σχετικά έγγραφα) που δίδονται από την Εθνική Αρχή Συντονισμού ΕΣΠΑ – Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Σχεδιασμού, της Αξιολόγησης και της Εφαρμογής του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.